حضرت امام در همان ایام در دیدار با جمعی از پاسداران، دربارهی ضرورت دفاع از كشور فرمودند:
«مملكت اسلامى باید همهاش نظامى باشد. تعلیمات نظامى داشته باشد ... یك مملكت بعد از یك چند سالى بشود یك كشورى با 20 میلیون جوان كه دارد 20 میلیون تفنگدار داشته باشد. 20 میلیون ارتش داشته باشد و این یك هم چه مملكتى آسیب بردار نیست.»[1]
از آن روز تاكنون بسیج در عرصههای مختلف حضوری موفقیت آمیز داشته است كه بیشك هیچ مجموعهی دیگری نمیتوانست جایگزین آن گردد. رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با فرماندهان گردانهای عاشورای بسیج سراسر كشور این دوران باشكوه حضور بسیج در صحنهی دفاع از انقلاب را چنین توصیف میكنند:
«این نیروهای مردمی كه اگر نبودند - این بسیج اگر نبود، این نیروی عظیم حزب الله اگر نبود - در جنگ هم شكست میخوردیم؛ در مقابل دشمنان گوناگون هم در این چند سال شكست میخوردیم و آسیبپذیر بودیم. كارخانهی ما را میخواستند به تعطیلی بكشانند؛ نیروی حزب اللهی از داخل كارخانه میزد به سینهشان. مزرعهی ما را در اوایل انقلاب میخواستند آتش بزنند؛ نیروی حزب اللهی از همان وسط بیابانها و روستاها و مزارع، میزد توی دهانشان. خیابانها را میخواستند به اغتشاش بكشند؛ نیروی حزب اللهی میآمد سینه سپر میكرد و در مقابلشان میایستاد. جنگ هم كه معلوم است! این، آن نیروی اصلی كشور است. نظام اسلامی متكی به این نیروست.» [2]
پایان 8 سال دفاع مقدس و مقاومت همه جانبه ملت در برابر متجاوزین، سرآغاز فصلی نو پیش روی انقلاب اسلامی بود: «دوران بازسازی و سازندگی»! در این میان برخی زمزمهها به گوش میرسید كه با پایان یافتن شرایط جنگی كشور و فرا رسیدن دوران صلح و آرامش، زمان آن فرا رسیده است كه برخی نهادهای انقلابی - از جمله مجموعهی بسیج مستضعفین - نیز به پایان كار خود نزدیكی شوند و انحلال خود را اعلام نمایند. به عبارتی دیگر، پایان جنگ تحمیلی به معنای پایان عمر بسیج تعبیر گردید. این نداهای شوم از سه خاستگاه متفاوت، مطرح و شنیده میشد:
1- دشمنان انقلاب اسلامی و در رأس آنها آمریكا كه بیشترین ضربه را از بسیج و بسیجیان خورده بودند، به وسیلهی جنگ تبلیغاتی و رسانهای خود این خط را دنبال میكردند.
2- خاستگاه دوم این ادعا نزد كسانی بود كه در طول دههی اول انقلاب به طور مستقیم در صحنههای پر خطر انقلاب حضور نداشتند و تنها از دور نظارهگر حوادث بودند. عافیت طلبانی كه مشكلات و سختیها را از نزدیك لمس نكرده و در یك همسویی با بیگانگان، متأثر از القائات آنان همان سخنان را تكرار میكردند.
3- گروه سوم نیز برخی جریانهای سیاسی بودند كه به نهادهای انقلابی از جمله بسیج به عنوان مانعی پیش روی اغراض و اهداف سیاسی خویش در بهرهگیری بیشتر از قدرت مینگریستند و بدین جهت طرح بازنشستگی بسیج را مطرح میساختند.
در این بین رهبر انقلاب به عنوان ایدئولوگ و مفسر بزرگ انقلاب اسلامی، چنین ابراز میدارند:
«من در جواب آن سؤال آغازین كه جایگاه بسیج در كشور ما بعد از دوران جنگ كجاست؟ میگویم كه بسیج باید با همان روحیه و شور و قدرت دوران جنگ باقی بماند و جوانان آموزش ببینند و سازماندهی شوند و آمادگی و حضور پیدا كنند.»[3]
معظمله در نقد دیدگاه سه جریان یاد شده، میفرمایند:
«خیلیها میخواستند بعد از تمام شدن جنگ، چنین وانمود كنند كه بسیج تمام شد. این، یك تلقین شیطانی بود كه شاید دستهای دشمن هم در آن بیتأثیر نبود. اما من عرض میكنم كه بسیج تمام شدنی نیست. بسیج باید روز به روز توسعه پیدا كند و قوی شود. روحیهی بسیجی و معرفت بسیجی باید فراگیر شود، تا این كشور بتواند بار سنگینی را كه بر دوش دارد - كه همان بار هدایت الهی و سعادت انسانهاست - به سر منزل برساند. لذا، بسیج، تمام شدنی نیست.» [4]
ایشان در جایی دیگر تأكید فرمودند:
«بعضی تصور كردند كه با پایان جنگ، بسیج هم پایان خواهد گرفت. بعضی هم صلاحاندیشی كردند كه با پایان دوران جنگ، دیگر احتیاجی به بسیج نیست! فكرهایی كه از نور بصیرت معنوی برخوردار نیست، بهتر از این محصولی نمیدهد. بسیج، آن روز از مرزهای نظامی جغرافیایی كشور دفاع كرد و در میدان رزم توانست خود را نشان دهد؛ اما مگر مرزهای دفاعی انقلاب فقط به مرزهای جغرافیایی منحصر میشود؟»[5]
مواضع حكیمانهی رهبر معظم انقلاب اسلامی پایانی بود بر جنگ روانی كه بر ضد تشكل بسیج آغاز گردیده بود و تداوم داشت. اما در سطحی مهمتر آن چه در گفتار و عمل همچنان به چالش كشیده میشود، تفكر و سبك زندگی بسیجی است. نگرش بسیجی همزاد انقلاب اسلامی است و به واقع سبك و نوعی از زندگی است كه انقلاب اسلامی مبتنی بر آموزههای اسلامی و قرآنی برای انسان قرن بیستم ارایه كرده است. این سبك زندگی در دوران 8 سال دفاع مقدس به اوج خود رسید و مدینهی فاضلهی انقلاب اسلامی در اردوگاههای بسیجیان در میدان نبرد با دشمن عینیت یافت. جامعهی آرمانی كه در آن همه فضایل انسانی تجلی یافته بود و حكایت از عینی بودن و دست یافتنی بودن آنان داشت.
بسیجی كیست؟
باز تعریف هویت بسیج و بسیجی، تعمق و تدبر در فهم آن، یكی از ضروریترین نیازها و وظایف امروز نسل امروز بسیج در آستانهی آغاز دههی چهارم انقلاب اسلامی است كه بدون توجه به آن بسیج در معرض تهدید خطرها و آفات جدی قرار خواهد گرفت. بیشك از آن جا كه بسیج فرزند عزیز و صالح رهبر كبیر انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی(ره) و شاگرد خلف ایشان حضرت آیتالله خامنهای است، برای رسیدن به شناختی حقیقی از معنای بسیجی، مؤلفهها و شاخصههای هویت بسیجی، باید به سراغ آرا و نظرات ایشان رفت و كلام این دو بزرگوار را مرور نمود.
بسیجی، یعنی:
1- دلِ با ایمان؛
2- مغزِ متفكر؛
3- دارای آمادگی برای تمامی میدانهایی كه وظیفهای انسان را به آن میدانها فرا میخواند.
این معنای بسیجی است.[6]
الف) ماهیت و مشخصات بسیج:
1- احساس آمیختهی با عقلانیت؛
2- حركت و عمل آمیختهی با مبنای فكری؛
3- عملگرایی همراه با آرمانگرایی؛
4- دیدن افقهای دور دست؛
«اینها مجموعهای است كه ذهنیت و هویت بسیج را تشكیل میدهد.»[7]
5- مجموعهای كه دشمن را بیمناك و دوستان را امیدوار و خاطرجمع میكند. معنای بسیج، این است.[8]
6- حركتی عمیق و منطبق بر نیازهای دنیای اسلام: بسیج یك حركت بیریشه و سطحی و صرفاً از روی احساسات نیست، بسیج یك حركت منطقی و عمیق و اسلامی و منطبق بر نیازهای دنیای اسلام – و به طریق اولی – جامعهی اسلامی است. قرآن كریم میفرماید: «هو الذی ایدك بنصره و بالمؤمنین» ای پیامبر، خدای متعال تو را، هم به وسیلهی نصرت خودش و هم از طریق مؤمنین مؤید قرار داد و كمك كرد. این خیل عظیم مؤمنینی كه در این جا مورد اشارهی آیهی قرآن قرار گرفتهاند، عبارت دیگری است از آن چه كه امروز به نام بسیج در جامعهی ما قرار دارد.[9]
7- حضور در صحنه: بسیج، یعنی حضور در میدانهایی كه نظام اسلامی، وظیفهی انسانی، الهی و نیازهای كشور، حضور او را در آن میدانها لازم میداند و او را به آنها فرا میخواند. بسیجی، هر یك از آحاد ملت است كه در هر جایی كه به حضور او نیاز هست، آماده باشد. [10]
8- روحیهی بسیجی: روحیهی بسیجی یك روحیهای است كه اگر در هر نقطهای و در هر قشری به وجود بیاید، در آنجا فعالیت، نشاط، حركت و حیات را مضاعف و چند برابر میكند؛ این معنای بسیج است. [11]
9- حضور با ایمانترینها برای دفاع از كشور: بسیج، یعنی حضور بهترین و با نشاطترین و با ایمانترین نیروهای عظیم ملت در میدانهایی كه برای منافع ملی و برای اهداف بالا، كشورشان به آنها نیاز دارد. همیشه بهترین، خالصترین، شرافتمندترین و پرافتخارترین انسانها، این خصوصیات را دارند. بسیج در یك كشور، معنایش آن زمرهای است كه حاضراند این پرچم افتخار را بر دوش بكشند و برایش سرمایهگذاری كنند كه آسان هم نیست. [12]
10- مجموعهای غیر رسمی در خدمت انقلاب:بسیج معنایش این است كه دستگاههای مسؤول كشور برای باز كردن گرههای بزرگ، برای برداشتن قدمهای بلند و برای دفاع از كشور، فقط به سازمانهای رسمی و دولتی تكیه نكنند. در جنگ، ما سازمانهای مسلح نیرومندی داریم، ارتش و سپاه را داریم اما آن روزی كه میدان دفاع از مرزهای كشور یا از استقلال كشور یا از سربلندی كشور مطرح باشد و باز بشود، این فقط سازمانهای رسمی نیستند كه وارد میدان میشوند بلكه آحاد ملت به اینها كمك میكنند و وارد میدان میشوند، همچنان كه در طول این 20 سال در دوران جنگ و قبل از جنگ و بعد از آن وارد شدند. این معنای بسیج است.[13]
ب) مؤلفههای هویتبخش سبك زندگی و تفكر بسیجی:
1- ایمان عمیق؛
2- تلاش مخلصانه؛
3- هشیاری در شناخت دشمن؛
4- گذشت و ایثار در برابر دوست؛
5- ایستادگی و مقاومت شجاعانه و خستگیناپذیر ...
«و این است آن حقیقت والایی كه امام بزرگوار ما به خاطر آن، بسیجی بودن را افتخار خود میدانست.» [14]
6- روشنبینی؛
7- حركت منطقی و خردمندانه؛
8- محاسبات دقیق، كار دقیق و نتایج علمی؛
«جزو خصوصیاتی بوده كه از روز اول تا امروز، در بسیج مردمی محسوس بوده است.»[15]
9- بیدار شدن؛
10- حساس بودن؛
11- انگیزه داشتن؛
12- ایمان؛
13- امید؛
14- تكیه به هدایت الهی و اعتماد به كمك الهی؛
«قوارهیاصلی بسیج است، این یك فرهنگ است.»[16]
فرهنگ بسیجی، فرهنگ:
1- معنویت؛
2- شجاعت؛
3- غیرت؛
4- استقلال؛
5- آزادگی؛
6- اسیر خواستهای حقیر نشدن است. [17]
ج) عرصههای حضور بسیج
بسیج یعنی به صحنه آمدن و به میدان آمدن. میدان چالشهای حیاتی و اساسی.
1- عدم محدود نمودن بسیج به میدان جنگ:
وقتی كه بسیج را با نظر تحلیلی و دقیق نگاه میكنیم، میبینیم كه میدان نبرد نظامی، تنها میدان حضور بسیج نبود. این، كار خدا بود كه بسیج ملت ایران بتواند در سختترین میدانها كه همان میدان جنگ است، چنان قدرتی از خود نشان دهد كه دیر باورترین افراد هم قبول كنند كه ملت ایران دارای توانایی است.[18]
2- مرد همهی میدانهای ملی:
همهی میدانهایی كه بسیج در آن حضور پیدا كرده، میدانهای ملی است؛ میدانهای مربوط به همهی ملت - مثل میدان دفاع مقدس، میدان سازندگی و خدمات عمومی - است. هیچ وقت كشور از یك مجموعهی عظیمی كه از بهترین فرزندان كشور و با این خصوصیات تشكیل شده است، بینیاز نیست. [19]
3- نیروی كارآمد كشور برای همهی میدانها:
بسیج، یعنی نیروی كارآمد كشور برای همهی میدانها. میدان جنگ مطرح بود، بسیج كارآمدی خود را ثابت كرد. میدانهای دیگر هم كه پیش بیاید - و تا بهحال خیلی از آنها پیش آمده است - باز بسیج كارآمدی خود را اثبات میكند. همان جوان دلباخته و عاشقی كه در میدان جنگ، چشم به دهان فرمانده داشت و فرماندهاش را از شدت اخلاص، فداكاری و شیفتگی خود متحیر میكرد، همان جوان وارد دانشگاه هم كه میشود، استاد خود را متحیر میكند؛ وارد آزمایشگاه علمی هم كه میشود، همین طور است؛ در میدان تحلیل سیاسی هم كه وارد میشود، همینگونه است. [20]
4- مرد همهی میدانهای سخت:
در میان آحاد عظیم ملت 65 میلیونی ما، كسانی كه اگر جان لازم باشد، میدهند؛ اگر مال لازم باشد، میدهند؛ اگر حضور به تن و جسمشان لازم باشد، آن را حاضر میكنند؛ اگر بحث سازندگی باشد پا وسط میدان میگذارند؛ اگر بحث دفاع باشد، در وسط میدان میآیند؛ اگر لازم باشد برای هدفهای كشور خود را از لحاظ علمی آماده كنند، این كار را میكنند؛ هر چه هدفهای والا از آنها بخواهند، حاضراند آن را تقدیم بكنند؛ آن جمعی كه این خصوصیت را دارند، اسمشان بسیج است. [21]
5- توان بسیجی در خدمت جهاد عمومی كشور:
بسیج، یعنی مجموعه انسانهایی كه نیروی خودشان را به میدان میآورند تا در جهاد عمومی كشور و ملتشان، در جهت رسیدن به قلهها، فعال باشند و با آنها همكاری كنند و در كارشان سهیم باشند؛ این، معنای بسیج است.[22]
6- بسیج دلسوز انقلاب در همهی عرصهها:
امروز هم، بسیجی برای كشور دل میسوزاند برای آبادانی كشور تلاش میكند، برای حفظ استقلال ملی، هر چه بتواند كار میكند و از جان خود هم میگذرد، امروز هم اگر احساس كند دشمن میخواهد از روزنهای، چه اقتصادی و سیاسی و چه فرهنگی – به داخل كشور نفوذ كند در مقابل او میایستد و با مشت به صورتش میكوبد.[23]
7- فرهنگ بسیجی ضامن حركت كشور:
اگر هر كدام از دستگاههای گوناگون كشور روحیهی بسیجی پیدا كنند، توفیقاتشان بیشتر میشود ... فرهنگ بسیجی است كه میتواند بر همهی تحولات این كشور فایق بیاید و حركت این كشور را تضمین كند. [24]
8- مرد عرصهی ایستادگی در برابر دشمن: اگر روزی دشمنی به كشوری حملههی نظامی كند. چه كسی در مقابلش میایستد؟
-كسی كه از همه به سرزمین خود علاقهمندتر است؛
- به ملت خود علاقهمندتر است؛
- به زخارف دنیوی بیعلاقهتر است؛
-احساس مسؤولیت بیشتری میكند و متعهدتر است. چنین كسی میرود دفاع میكند. در دوران جنگ، چه كسانی رفتند دفاع كردند. عمدهی میدان را، بسیج پر كرد.[25]
[1] - حضرت امام خمینی(ره)، 4/9/58.
[2] - حضرت آیت الله خامنه ای، 22/4/71.
[3] - حضرت آیت الله خامنه ای، 5/7/68.
[4] - حضرت آیت الله خامنه ای، 27/8/71.
[5] - حضرت آیت الله خامنه ای، 21/7/80.
[6] - حضرت آیت الله خامنه ای، 3/9/78.
[7] - حضرت آیت الله خامنه ای، 2/6/84.
[8] - حضرت آیت الله خامنه ای، 5/9/76.
[9] - حضرت آیت الله خامنه ای، 8/9/74.
[10] - حضرت آیت الله خامنه ای، 21/8/80.
[11] - حضرت آیت الله خامنه ای، 7/9/84.
[12] - حضرت آیت الله خامنه ای، 29/7/79.
[13] - حضرت آیت الله خامنه ای، 29/7/79.
[14] - حضرت آیت الله خامنه ای، 14/7/77.
[15] - حضرت آیت الله خامنه ای، 30/8/75.
[16] - حضرت آیت الله خامنه ای، 7/9/84.
[17] - حضرت آیت الله خامنه ای، 8/9/74.
[18] - حضرت آیت الله خامنه ای، 27/8/71.
[19] - حضرت آیت الله خامنه ای، 5/9/76.
[20] - حضرت آیت الله خامنه ای، 2/9/77.
[21] - حضرت آیت الله خامنه ای، 29/7/79.
[22] - حضرت آیت الله خامنه ای، 7/9/84.
[23] - حضرت آیت الله خامنه ای، 8/9/74.
[24] - حضرت آیت الله خامنه ای، 7/9/84.
[25] - حضرت آیت الله خامنه ای، 21/5/71.
نظرات شما عزیزان:
.: Weblog Themes By Pichak :.